Od kilkunastu lat coraz większym zainteresowaniem wśród Polaków cieszy się tzw. trzeci filar emerytalny. Chodzi o dobrowolne formy oszczędzania na poczet przyszłej emerytury. Polacy częściej myślą o swojej przyszłości finansowej i chętniej zaczynają na nią samodzielnie oszczędzać. Obecnie mało kto wierzy, że emerytura wypłacana przez ZUS wystarczy na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Sprawdźmy więc, jak przedstawia się kwestia podatku od zysków kapitałowych. Bo przecież po kilkunastu lub kilkudziesięciu latach systematycznego oszczędzania w ramach trzeciego filaru, każdy z nas oczekuje zysków! Czy będziemy musieli zapłacić od nich podatek?


Trzeci filar to dobrowolna forma oszczędzania na emeryturę. Oznacza to, że każdy ubezpieczony może samodzielnie zadecydować, czy będzie z niej korzystał. Obecnie (2020 r.) trzeci filar tworzony jest przez następujące programy emerytalne:

  • • Indywidualne Konta Emerytalne (IKE);

  • • Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE);

  • • Pracownicze Programy Emerytalne (PPE);

  • • Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK).

W zależności od wybranego przez osobę ubezpieczoną programu emerytalnego inaczej wygląda kwestia podatku od zysków kapitałowych. Przyjrzyjmy się więc dokładnym zasadą obliczania podatku w przypadku IKE, IKZE, PPE oraz PPK.

Indywidualne Konto Emerytalne a podatek

Możliwość przystąpienia do IKE ma każda osoba po ukończeniu 16. roku życia. Uczestnik dowolnie może wybrać fundusz, na który chce dokonywać wpłat. Przy IKE istnieje maksymalny roczny limit wpłat, który wynosi trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (zgodnie z prognozami rządowymi). Kapitał zebrany w ramach IKE można wypłacić po 60-tym lub 55-tym roku życia, o ile uzyskamy prawo do emerytury i zostanie spełniony jeden z warunków:

  • • będziemy dokonywać wpłat na Indywidualne Konto Emerytalne przez minimum 5 lat kalendarzowych;

  • • ponad połowa zgromadzonych wpłat zostanie dokonana wcześniej niż na 5 lat przed wypłatą.

Jeżeli dotrwamy do emerytury z wypłatą pieniędzy z IKE, to nie będziemy musieli płacić podatku od zysków kapitałowych.

IKZE wpływa na podstawę opodatkowania

PodatekKolejną możliwością oszczędzania na emeryturę w ramach trzeciego filaru jest IKZE. Uczestnik, podobnie jak przy IKE, nie musi dokonywać tu systematycznych wpłat. Istnieje także limit rocznych składek (wynosi on 1,2 przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia zgodnie z prognozą w danym roku kalendarzowym).

Uczestnik może odliczać wpłaty na IKZE od podatku rozliczanego za dany rok (czyli wpłaty w 2020 r. pomniejszą podstawę opodatkowania za właśnie ten rok). Standardowo wypłacić pieniądze można po osiągnięciu 65-tego roku życia. Płacimy wtedy podatek ryczałtowy w wysokości 10%. Wcześniejsza wypłata skutkuje zwiększeniem podstawy opodatkowania w danym roku podatkowym.

Pracowniczy Program Emerytalny – bez podatku od zysków kapitałowych

Kolejny program zaliczany do trzeciego filaru jest inicjowany przede wszystkim przez pracodawcę. Także składki podstawowe są opłacane przez pracodawcę (w wysokości maksymalnie 7% wynagrodzenia) w stosunku do pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Pracownik może także dokonywać dodatkowych wpłat do wysokości konkretnego limitu ustalonego w danym roku.

Wypłata pieniędzy z PPE zwolniona jest z podatku od zysków kapitałowych. Jest jednak pewne „ale”, a mianowicie: aby dokonać wypłaty, należy skończyć 60 lat (dotyczy to zarówno kobiet, jak i mężczyzn).

Pracowniczy Plan Kapitałowy – szansa na brak podatku od zysków kapitałowych

Najnowszy program zabezpieczenia emerytalnego dostępny w ramach trzeciego filaru to Pracowniczy Plan Kapitałowy, w skrócie PPK. Składki na PPK są wpłacane równocześnie przez pracownika, pracodawcę oraz Skarb Państwa w następującej wysokości:

  • • pracownik wpłaca od 2% do 4% wysokości swojego wynagrodzenia;

  • • pracodawca wpłaca od 1,5% do 4% wysokości wynagrodzenia pracownika;

  • • Skarb Państwa wpłaca 250 zł jako składkę powitalną oraz 240 zł każdego roku.

W efekcie środki zbierane w ramach PPK (poza dopłatami ze strony państwa polskiego) mogą wynieść nawet 8% wartości wynagrodzenia pracownika, czyli naprawdę sporo.

Wypłata pieniędzy z PPK w wersji standardowej jest możliwa w chwili ukończenia 60-tego roku życia. Uczestnik chcący dokonać wypłaty otrzymuje wtedy 25% zgromadzonych środków, a pozostałe 75% otrzymuje co miesiąc przez następne 10 lat. Najważniejsza zaleta tej formy wypłaty to brak podatku od zysków kapitałowych!

Jeśli uczestnik po ukończeniu 60-tego roku życia zdecyduje się na szybszą wypłatę pieniędzy z PPK, to będzie musiał zapłacić podatek. W przypadku wypłaty przed 60-tymi urodzinami wypłacany kapitał zostanie pomniejszony zarówno o podatek od zysków kapitałowych, jak i o wysokość dopłat ze strony pracodawcy oraz ze strony Skarbu Państwa.

Który program jest najkorzystniejszy?

Każdy z przedstawionych programów posiada swoje plusy i minusy. Konieczność zapłacenia podatku jest jednak jedną z najważniejszych cech, które powinniśmy brać pod uwagę wybierając program odpowiedni dla siebie.